AAC – internetowe warsztaty alternatywnej i wspomagającej metody komunikacji
Internetowe warsztaty z alternatywnej i wspomagającej metody komunikacji pod tytułem „ASF Communication Training Series” sponsorowane przez ASF (ang. Angelman Syndrome Fundation) zostały rozpoczęte. Pierwszą część transmitowaną on-line na cały świat we czwartek 20 sierpnia 2015 roku od 18:00 do 19:00 czasu polskiego poprowadziła Maureen Nevers – licencjonowany konsultant ds. komunikacji.
Ten wykład pozwolił rodzicom, opiekunom, rehabilitantom zrozumieć podstawowe komponenty systemu alternatywnej komunikacji AAC (ang. Augmentative and Alternative Communication), aby poprzez konkretne praktyki (omówione w 2 części) móc zwiększyć jakość używanego systemu AAC i dostosować go do indywidualnych potrzeb dziecka.
Druga część warsztatów odbyła się tydzień później również we czwartek 27 sierpnia 2015 roku od 18:00 do 19:00 godziny czasu polskiego. W tym seminarium zatytułowanym „Does Your App Measure Up? Evaluating AAC Supports” Maureen Nevers przedstawiła proste wytyczne i zalecenia dla rodziców, terapeutów, które mogą posłużyć stworzeniu solidnego systemu komunikacji alternatywnej pozwalającego dzieciom na wyrażenie swoich pragnień i potrzeb. Pewną część wykładu zajęło również ogólne omówienie możliwości dostępnych na rynku aplikacji na urządzenia mobilne typu iPad firmy Apple tak popularnych w USA.
Oto główne części tego wykładu:
„iPad z odpowiednim zainstalowanym oprogramowaniem i z dobrze zaprojektowanym słownictwem oraz przy odpowiednim wsparciu terapeuty może być narzędziem niesamowitym – ale musimy zapewnić, że wszystkie nasze zwykłe procesy selekcji są używane dla każdego dziecka w sposób indywidualny aby zapewnić najlepsze efekty w ich stosowaniu – z iPadem lub bez niego”.
AAC Apps – Speaking Appropriately, April 21, 2011 Jane Farrall
„Język jest jedną z tych rzeczy, której wszyscy używamy w sposób intuicyjny, że możemy sobie wyobrazić, że jest on bardzo prosty. Jednakże rzeczywistość jest taka, że język jest bardzo skomplikowany i jeśli spojrzysz na niego kawałek po kawałku, to okazuje się, że musimy poświęcić trochę czasu aby się go nauczyć. Przetłumaczenie języka w technologię lub mechaniczne formy jest w rzeczywistości bardziej skomplikowane niż mogłoby się wydawać”.
Perspectives: Proloquo2Go & Prentke Romich in AT Program News, March 2012
ZALECANE METODY POSTĘPOWANIA – NARZĘDZIA
1. Ekspresyjne narzędzia komunikacyjne obejmują różne części mowy; obsługują komunikację dla wielu funkcji / celów, takich jak: praca w grupie, wyrażanie pragnień/potrzeb, wymianę informacji oraz udział w interakcjach społecznych.
2. Ekspresyjne narzędzia zawierają wystarczającą ilość ogólnego słownictwa z wykorzystaniem alternatywnych metod dostępu, aby na ile to potrzeba zmaksymalizować osiągnięcie celu.
3. Ekspresyjne narzędzia obejmują słownictwo w różnych formatach, takich jak: litery, pojedyncze słowa i zwroty.
KOMUNIKACJA
Komunikacja przy użyciu skomplikowanego języka musi zawierać:
1. wystarczającą ilość
2. pojedynczych słów i liter reprezentujących
3. zestaw funkcji językowych.
WYSTARCZAJĄCA ILOŚĆ SŁÓW
Pytanie: Jaka jest wystarczająca ilość słów?
Odpowiedź: Minimalnie 100 słów jest naszą główną zasadą pracy!
Pytanie: Dlaczego tak ważne jest posiadanie co najmniej takiej ilości (100) słów?
Ponieważ:
1. Umożliwia posiadanie wystarczającej ilości w każdym typie słowa.
2. Pozwala na modelowanie przy użyciu wystarczającego zestawu słów.
3. Pozwala być bardziej precyzyjnym w porównaniu z mniejszym zestawu słów.
POJEDYNCZE SŁOWA I LITERY
1. System powinien być oparty na pojedynczych słowach.
2. Wyrażenia i zdania mogą być użyte dla konkretnego przekazu.
3. Litery są ważne dla czytania i pisania oraz pisowni słów.
ZAKRES FUNKCJI JĘZYKOWYCH
1. Rzeczowniki
– ludzie, zaimki
– miejsca
– rzeczy
2. Czynności
3. Opisy
– lokalizacje (przyimki)
– czas
– opisywanie rzeczy (przymiotniki)
– opisywanie czynności (przysłówki)
4. Pytania
5. Wykrzykniki – wykrzykniki, wyrażenia społeczne
6. „Małe słowa” – określniki, znaki przystankowe (ang. word ending), spójniki
PYTANIA I ODPOWIEDZI
WYSTARCZAJĄCA ILOŚĆ SŁÓW
– Moje dziecko nie będzie stanie zobaczyć/dotknąć piktogramów zawierających na jednej stronie taką dużą ilością słów.
+ Nie musisz mieć wszystkich 100 piktogramów na jednej stronie, jednakże system AAC powinien zawierać co najmniej 100 słów. Po pierwsze, system powinien pozwolić dorosłemu na modelowanie, a następnie zostać dostosowany do możliwości dziecka, co da nam możliwość na obserwowanie jego odpowiedzi. Nie jest niczym niezwykłym dla naszych dzieci, że mogą one nas zaskoczyć i mogą to zrobić ze względu na korzyści osiągnięte właśnie z modelowania, motywacji i spójnej lokalizacji (ang. consistent location) i kolorowych sygnałów (ang. color cues).
– Wydaje się, że tych słów jest dużo. Nie będę w stanie zapamiętać gdzie są te wszystkie słowa i tym bardziej użyć ich do modelowania.
+ Nie oczekuj, że od razu będziesz korzystać ze wszystkich słów. Ty decydujesz, ile słów użyjesz do modelowania i jakie słowa użyjesz. Ponadto istnieje wiele strategii, które pomogą ci znaleźć i używać konkretnych słów w ramach większego zbioru (ang. a larger set). Co ciekawe, kiedy ludzie zaczynają modelować to bardziej powszechne staje się, że chcą używać większą ilość słownictwa niż to jest w oryginalnym zestawie, którym byli na początku przytłoczeni.
– Czy nie powinniśmy zacząć od dwóch (trzech lub ośmiu … ) słów i dopiero później zwiększyć ilość słów?
+ To dobra intencja, jednakże takie myślenie sprawia, że u wielu dzieci występuje zahamowanie funkcji poznawczych i komunikacyjnych języka, nikt kiedykolwiek nie uczył się w ten sposób od 2 do 4, a potem do 8 słów itp aż do osiągnięcia solidnego zestawu słownictwa. Faktycznie, wiele dzieci nie potrafi używać systemu AAC z niewystarczającą ilością słów ponieważ nie mają możliwości skorzystania ze wspomagania językowego (ang. aided language input) i/albo te słowa nie są reprezentatywne aby je użyć w ich ważnych komunikatach jakie chcą one przekazać. Musimy wyprzedzać tę sytuację poprzez dostarczanie takiego zestawu słów, dzięki któremu dziecko będzie w stanie wyrażać się ekspresyjnie komunikując swoje potrzeby i pragnienia.
POJEDYNCZE SŁOWA I LITERY
– Dlaczego potrzebujemy w komunikacji AAC pojedynczych słów? Czy nie lepiej byłoby mieć jeden przycisk, który wyraziłby cały komunikat?
+ Podczas gdy zaprogramowane frazy czy zdania mogą się wydawać szybsze i łatwiejsze, to w rzeczywistości są one przeszkodą do osiągnięcia naszego celu – prawdziwej komunikacji w wyrażaniu dużej ilość celów, pragnień, potrzeb. Pojedyncze słowa pozwalają dziecku na tworzeniu nowych fraz komunikatów. Wyrażenia mają bardziej konkretne znaczenie co ogranicza ich stosowanie. Pojedyncze słowa mogą być łączone na różne sposoby, aby stworzyć niekończone się komunikaty. Stosowanie pojedynczych słów we wspomaganiu komunikacji jest bardziej elastyczne i zachęca do modelowania (komunikatów) dla różnych celów.
– Tak więc nie powinniśmy używać wyrażeń (zwrotów) w komunikacji AAC?
+ Zwroty są w porządku pod warunkiem użycia ich w zrównoważonym systemie komunikacji. Zwroty mogą sprawdzić się szczególnie dobrze w przypadku niektórych zastosowań, takich kiedy czas jest ważnym czynnikiem (np. w zajęciach w klasie, szybkich społecznych interakcjach, dłuższych historiach społecznych). W miarę możliwości dzieci powinny uczestniczyć, w tworzeniu takich wstępnych wyrażeń.
– Moje dziecko nie zna liter i nie potrafi czytać więc dlaczego powinnam używać również liter?
+ Wykazanie znajomości rzeczy nie jest warunkiem koniecznym do ekspozycji (ang. Demonstrating competence is not a prerequisite to exposure). W rzeczywistości niemożliwe jest nauczenie się czegokolwiek bez ekspozycji, i dlatego tak ważne jest, aby zapewnić dziecku taką możliwość. Litery są niezbędne dla wszystkich dzieci aby mogły one brać udział w doświadczeniu nauki czytania i pisania. Litery mogę być również wykorzystane kiedy brakuje słów (np. w przeliterowaniu słowa albo w użyciu pierwszej litery).
ZAKRES FUNKCJI JĘZYKOWYCH
– Wszystko czego moje dziecko potrzebuje to żądania, nie powinnam zacząć głównie od rzeczowników?
+ Nie będziesz mogła z tego skorzystać gdy tego nie umieścisz (w słownictwie). Jeśli nie zapewnimy solidnego modelu różnych funkcji językowych wówczas dziecko nie będzie w stanie również ich zademonstrować. Zwykle gdy widzimy dziecko jako silnie czegoś żądające (ang. a strong requester) to znaczy, że daliśmy mu dostęp do rzeczy (lub symboli rzeczy) i wykonaliśmy dobrą robotę w jego nauce tej funkcji! Zastosuj duży zestaw części mowy abyś mogła skoncentrować się na modelowaniu różnych celów języka, a nie tych celów żądań.
– Nie powinnam umieszczać żadnych rzeczowników w systemie komunikacji?
+ Rzeczowniki są ważną częścią komunikacji, ale nie potrzebujemy mieć dużej ilości rzeczowników gdy pracujemy nad innymi częściami mowy. Rzeczowniki, o którym mówimy często są obecne w środowisku, dzięki czemu możemy się do nich odwołać. Rzeczowniki są odpowiednim elementem kompleksowego systemu komunikacji i powinny zostać zawarte wraz z innymi częściami mowy w naszym systemie komunikacji AAC.
– Jak powinienem korzystać z różnych części mowy? Wydaje się, że znacznie łatwiej jest korzystać z rzeczowników.
+ Kiedy rzeczowniki są obecne w systemie, to często możemy je nadużywać niż oznaczać rzeczy podczas gdy modelujemy. Czasami, czujemy się bardziej komfortowo mając do dyspozycji ich konkretne reprezentację i mamy tendencję do używania rzeczowników bardziej niż innych części mowy. Podczas modelowania staraj się utrzymać równowagę trzymając się zasady 80/20: gdzie 80% to główne części mowy (ang. core) – bez rzeczowników, a 20% to pozostałe części mowy: specyficzne słownictwo, często rzeczowniki.
– Niektóre z tych słów są zbyt abstrakcyjne. Moje dziecko powinno zacząć naukę od prostszych słów.
+ Kiedy patrzysz na początkowy zestaw słownictwa, który reprezentuje zakres funkcji, zadaj sobie pytanie czy są tam takie słowa. których dziecko werbalnie nie używa. Jeśli mówisz do dziecka to słowo, to oczekujesz że je rozumie. Dlaczego więc nie nauczyć go używania tego słowa? Zwykle dorośli są przytłoczeni abstrakcyjnym słownictwem w wizualnych znakach (piktogramach). Ważne, aby zapamiętać, że twoje dziecko nauczy się znaczenia tych słów poprzez powtarzanie doświadczeń użytych z tych słów.
OTO ZESTAW GŁÓWNYCH 120 SŁÓW – według Maureen Nevers
MATERIAŁY:
Warsztaty nr 1: 20.08.2015r 18:00-19:00
ASF – CTS Webinar #1: Goals to Growth
https://www.youtube.com/watch?v=npYc0BIhICo
Warsztaty nr 2: 27.08.2015r 18:00-19:00
ASF – CTS Webinar #2: Does Your App Measure Up?
https://www.youtube.com/watch?v=WuJs4iXR54o
Źródło:
http://www.angelman.org/understanding-as/communication-training-series/webinar-schedule-recordings/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alternatywne_i_wspomagaj%C4%85ce_metody_komunikacji
